พุทธภาษิต ๙๑๙ บท (ชุดที่ ๓๖)

๖๒๖.

ผู้ใดยืมทรัพย์เขามาใช้ แล้วกลับเสียสัตย์ แก้ตัวว่าเราไม่ได้ยืมท่าน  พึงรู้ว่าผู้นั้นเป็นผู้ผิดศีล

๖๒๗.

เป็นคนฉลาดเป็นคนอาจหาญ เป็นคนได้ยินได้ฟังมาก เป็นผู้ทรงคุณธรรม และเป็นผู้ประพฤติธรรม  ผู้นั้นเรียกว่าเป็นผู้ทำหมู่คณะให้งดงาม

๖๒๘.

กำจัดความกำหนัด ความโกรธ ความหลงได้ ทำลายเครื่องผูกมัดได้แล้ว  ย่อมไม่หวาดหวั่นว่าชีวิตจะแตกดับ 

๖๒๙.

เป็นผู้สำรวมอินทรีย์ เป็นผู้สงบ และยินดีในทางสงบแล้ว  ย่อมดำรงตนไว้ได้ดีตลอดไป ไม่พ่ายแพ้แก่หมู่มาร

๖๓๐.

ถ้ากลัวทุกข์ ถ้าเกลียดทุกข์ ก็อย่าทำบาปทั้งในที่ลับ และที่แจ้ง

๖๓๑.

มองหาดูทั่้วทิศแล้ว ไม่เห็นใครเป็นที่รักยิ่งกว่าเราเลย  คนอื่นก็รักตัวของเขามากเช่นเดียวกัน เพราะฉนั้นผู้รักตนจึงไม่ควรเบียดเบียนผู้อื่น 

๖๓๒.

ไม่ควรหมิ่นลาภของตน  ไม่ควรอยากได้ลาภของผู้อื่น  ภิกษุอยากได้ลาภของผู้อื่น ย่อมทำสมาธิไม่เกิดผล

๖๓๓.

ไม่หลงระเริงไป ไม่เอาใจตนเป็นใหญ่ มีปฎิภาณว่องไว ย่อมไม่เป็นคนเชื่อง่ายเบื่อง่าย

๖๒๔.

ผู้หลงบริโภคกาม ย่อมติดใจหลงใหลในกาม ย่อมถลำตัวเองเข้าไปโดยไม่รู้ตัว เหมือนปลาตาดีที่เข้าลอดโพงพาง 

๖๒๕.
บุรษผู้ตื่นจากหลับ  ย่อมมองไม่เห็นอารมณ์ที่ล่องลอยไปในฝันฉันใด คนอยู่ย่อมมองไม่เห็นคนรักที่ตายไปแล้วฉันน้้น 

พุทธภาษิต ๙๑๙ บท (ชุดที่ ๓๕)

๖๑๖.

ฉลาดในการรักษาแบบโบราณ ประพฤติตามจารึตประเพณีย่อมไม่ตกไปสู่ที่ชั่ว  

๖๑๗.
ไม่ทำตามคำสั่งสอนที่ท่านผู้รู้ได้กล่าวไว้  ก็เปรียบเหมือนพ่อค้าขี่ม้าพยศ จะไปโดยราบเรียบอย่างไร

๖๑๘.
ผู้ใดยกตนข่มท่าน วางโต ใจกระด้าง 
พึงรู้ว่าผู้นั้นเป็นคนเลวทราม

๖๑๙.
ผู้ใดรู้สำนึกว่าตนมีศีล มีปัญญา มีความรู้ 
ผู้นั้นย่อมประพฤติตนเพื่อประโยชน์ตนและผู้อื่นทั้งสองฝ่าย

๖๒๐.
ผู้ใดมีสติอยู่ทุกขณะจิต มีเมตตาจิตไม่จำกัดขอบเขต 
ผู้นั้นย่อมเห็นแจ้งในเครื่องผูกมัดตนไว้ในโลกนี้ 
ผู้นั้นย่อมแก้เครื่องผูกมัดตนออกได้ 

๖๒๑.
รีบร้อนในเวลาที่ควรช้าๆ  ชักช้าในเวลาที่ควรเร่งรีบ เป็นคนโง่
ย่อมเป็นทุกข์ เพราะไม่ฉลาดในการกระทำนั้น

๖๒๒
ช้าในเวลาที่ควรช้า  ด่วนในเวลาที่ควรด่วน  เป็นคนฉลาด ย่อมเป็นสุขเพราะฉลาดในการกระทำน้ัน

๖๒๓.
ไม่ฆ่าเอง ไม่ให้ผู้อื่นฆ่า  ไม่ชนะเอง ไม่ทำให้ผู้อื่นชนะ เป็นผู้เมตตาต่อสัตว์ทั้งปวง ย่อมไม่มีเวรมีภัยกับผู้ใด

๖๒๔.
ทำบุญให้บิดามารดาผู้ล่วงลับไปแล้ว  
ย่อมได้รับการสรรเสริญในโลกนี้  แม้ตายไปก็เป็นสุขในสวรรค์

๖๒๕.
เป็นคนฉลาดรู้จักคุณคน ตอบแทนคุณคน คบเพื่อนที่ดี ช่วยทำกิจแก่ผู้ตกทุกข์ อย่างนี้เรียกว่าเป็นผู้ดี 

พุทธภาษิต ๙๑๙ บท (ชุดที่ ๓๗)

๖๒๖.

ผู้ไม่รู้จักพอในภรรยาของตน ย่อมเดินทางไปสู่ความฉิบหาย 

๖๒๗.
ผู้ทำบุญแล้วย่อมรื่นเริงในโลกท้ังสอง รื่นเริงในโลกนี้และโลกหน้า ละโลกนี้ไปแล้วก็รื่นเริงว่าเราได้ทำบุญไว้แล้ว  

๖๒๘.
คนที่ทำบุญควรทำบุญบ่อยๆ ควรพอใจในการทำบุญน้ัน เพราะผู้สั่งสมบุญย่อมมีความสุข

๖๒๙.
ไม่ควรดูหมิ่นบุญที่ทำน้อย  ว่าจักไม่ได้บุญมาก แม้หยดน้ำทีละหยดยังเต็มตุ่มได้ฉันใด ผู้รู้สั่งสมบุญมากย่อมได้บุญฉันน้ัน

๖๓๐.
วันคืนล่วงไป ชีวิตย่อมล่วงไป อายุย่อมสุดสิ้นไป ดุจน้ำในลำธารย่อมเหือดแห้งไปฉันน้ัน 

๖๓๑.
อายุของมนุษย์นี้สั้นนัก พึงปลงใจเสีย
ทำตนดั่งคนเดินอยู่กลางแดดร้อนจัดในยามเที่ยงวัน 
อันความตายจะไม่มาถึงตนน้ันไม่มี

๖๓๒.
ทั้่งเด็กทั้งผู้ใหญ่ ทั้งไพร่ผู้ดี ล้วนเดินทางไปสู่ความตาย
ทุกคนมีความตายรออยู่ข้างหน้า

๖๓๓.
เพื่อนฝูงเป็นมิตรของคนที่มีเรื่องเกิดขึ้นบ่อยๆ
แต่บุญที่ทำไว้น้ันย่อมเป็นมิตรในโลกหน้า

๖๓๔.
อยู่ในอากาศ อยู่กลางมหาสมุทร
 เข้าไปในถ้าก็หนึไม่พ้นความตาย
สถานที่ดินแดนที่ความตายไปไม่ถึงไม่มีเลย

๖๓๕.
ผู้ที่ยังหลงเด็ดดอกไม้ มีใจลุ่มหลงอยู่ ไม่รู้จักอิ่มในกาม
ความตายก็คืบคลานเข้ามาครอบงำโดยไม่รู้ตัว

พุทธภาษิต ๙๑๙ บท (ชุดที่ ๓๔)

๖๐๖.

จงละนิวรณ์ กำจัดอุปกิเลสทั้ง ๑๖

ตัดรัก ตัดชังเสียให้ขาด แล้วเที่ยวไปเด็ดเดี่ยวแต่ผู้เดียว

๖๐๗.

คนโง่คิดว่ามีบุตรมีทรัพย์จึงเดือดร้อน

 ที่แท้ตัวของเราก็ไม่มีบุตร  ทรัพย์ของเราจะมีที่ไหนเล่า

๖๐๘.

บิดามารดาท่านว่าเป็นพระพรหมเป็นครูอาจารย์คนแรก

เป็นผู้ควรบูชาของบุตร 

และเป็นผู้ส่งเสริมช่วยเหลือการกระทำของบุตร

๖๐๙.

บาปยังไม่ให้ผล คนโง่ก็คิดว่ามีรสหวาน บาปให้ผลเมื่อใดคนโง่ก็ระทมทุกข์เมื่อน้ัน

๖๑๐.

คนไม่มีโชคมีฝีมือการทำงานหรือไม่ก็ตาม ย่อมรวบรวมทรัพย์ไว้ได้มาก ส่วนคนมีโชคย่อมบริโภคทรัพย์เหล่าน้ัน

๖๑๑.

ผู้ใดไม่คิดร้ายต่อมิตร จะไปยังบ้านนอก หัวเมืองในกรุงก็ตาม

ย่อมมีคนบูชาทั้วไป

๖๑๒.

ผู้มีใจฝักใฝ่ทางชั่ว ผู้ไม่ละอายต่อบาป ผู้ไม่ห่วงใยในความดี 

เขาย่อมประสบแต่ความชั่วช้า เขาย่อมตกไปสู่ความฉิบหาย

๖๑๓.

รู้ธรรมจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงจากใครที่ไหน

พึงนอบน้อมผู้นั้นโดยเคารพ เหมือนพราหมณ์ผู้บูชาไฟ

๖๑๔.

ผู้ใดทำชั่วแล้ว เลิกละความชั่วมาทำความดี 

ผู้นั้นเหมือนพระจันทร์ผ่านก้อนเมฆมาส่องโลกให้สว่าง 

๖๑๕.

น่ังนอนอาศัยร่มเงาต้นไม้ใด  ไม่ควรริดรานกิ่งก้านต้นไม้น้ัน 

เพราะผู้ทำลายมิตรเป็นคนเลวทรามต่ำช้า

พุทธภาษิต ๙๑๙ บท (ชุดที่ ๓๓)

๕๙๖.

เราเรียกผู้ตัดอาลัยในกามว่าผู้สำรวม เขาไม่มีเครื่องเศร้าหมองรัดรึงตรึงตราไว้  ย่อมข้ามพ้นความเดือดพล่านแห่งตัณหาไปได้

๕๙๗.
แม้มีฤทธิ์เดช มีปัญญาเฉียบแหลม มีคนเป็นอันมายกย่องบูชา
หากอยู่ในอำนาจของสตรีย่อมไม่รุ่งโรจน์เหมือนพระจันทร์ถูกพระราหูบดบังไว้ฉนั้น

๕๙๘.
คนดีย่อมปรากฎไปไกลเหมือนภูเขาหิมาลัย  คนชั่วอยู่ที่ไหนก็ไม่ปรากฎ เหมือนลูกศรยิงไปในกลางคืนฉนั้น

๕๙๙.
คนฉลาดมีโภคทรัพย์มากแล้ว ย่อมสงเคราะห์วงศ์ญาติ 
เขาย่อมมีเกียรติยศชื่อเสียง  
เมื่อตายไปแล้วย่อมบรรเทิงอยู่ในสวรรค์ 

๖๐๐.
บัณฑิตย่อมไม่กระทำบาปเพื่อความสุขของตน  
คนดีแม้ได้รับทุกข์เพราะผิดพลาดไป 
ก็ย่อมไม่ละทิ้งคุณธรรมด้วยความรักหรือความโกรธ 

๖๐๑.
การทำอะไรโดยขาดความฉลาด 
ไม่รู้เท่าถึงการณ์ก็ไม่เกิดประโยชน์
คนปัญญาทรามย่อมทำลายผลประโยชน์เหมือนลิงเฝ้าสวน

๖๐๒.
บัณฑิตจะเป็นบุรุษไปหมดก็หาไม่ 
สตรีมีปัญญาเฉียบแหลมก็เป็นบัณฑิตได้เหมือนกัน 

๖๐๓.
ภิกษุไม่ควรหวั่นไหวในคำนินทา ไม่ฮึกเหิมในคำสรรเสริญ ควรเบาบางในความโลภ ความตระหนี่ ความโกรธ และการส่อเสียด

๖๐๔.
บัณฑิตย่อมมองเห็นเหตุและไม่ใช่เหตุได้แจ่มแจ้ง  มองเห็นผลได้แจ่มชัด ย่อมเปลื้องตนออกได้โดยฉับพลันโดยไม่ต้องกลัวผลร้ายที่จะติดตามมาภายหลัง 

๖๐๕.
ผู้ใดตั้งใจประพฤติพรหมจรรย์เป็นคนโสด เขาเรียกกันว่า บัณฑิต ส่วนผู้ใดฝักใฝ่ในการมีคู่สมรสย่อมมืดมนเศร้าหมอง